Yohann Qotlib Fixte

Yohann Qotlib Fixte
alm. Johann Gottlieb Fichte‎
Doğum tarixi	19 may 1762(1762-05-19)[1][2][…]
Vəfat tarixi	27 yanvar 1814(1814-01-27)[1][3][…] (51 yaşında) və ya 29 yanvar 1814(1814-01-29)[4][5][…] (51 yaşında)
Vəfat yeri	Berlin, Brendenburq əyaləti[d], Prussiya[7]
Vəfat səbəbi	səpmə yatalaq[8]
Dəfn yeri	Doroteenştadt qəbiristanlığı[d]
Elm sahəsi	fəlsəfə
İş yerləri	Yena Universiteti, Humboldt adına Berlin Universiteti, Erlangen-Nürnberq Universiteti[d]
Təhsili	Yena Universiteti, Leypsiq Universiteti, Köniqsberq Universiteti[d][6], Pforta Land məktəbi[d]
Elmi rəhbəri	İmmanuel Kant
Tanınmış yetirmələri	Fridrix Şellinq
Üzvlüyü	Bavariya Elmlər Akademiyası[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yohann Qotlib Fixte (alm. Johann Gottlieb Fichte‎; alman: [ˈjoːhan ˈɡɔtliːp ˈfɪçtə];^[9][10][11]; 19 may 1762^[1][2][…] – 27 yanvar 1814^[1][3][…] və ya 29 yanvar 1814^[4][5][…], Berlin, Brendenburq əyaləti^[d], Prussiya^[7]) — Alman filosofu, alman idealizminin nümayəndəsi, İmmanuel Kantın nəzəri və etik əsərlərindən yaranan fəlsəfədə cərəyanlar qrupunun yaradıcılarından biri. Fixte çox vaxt fəlsəfi fikirləri Kant və alman idealisti Georq Vilhelm Fridrix Hegelin ideyaları arasında körpü rolunu oynayan bir fiqur kimi qəbul edilir. Rene Dekart və Kant kimi obyektivlik və şüur ​​problemi onun fəlsəfi mülahizələri üçün motiv rolunu oynayırdı. Fixte siyasi fəlsəfəyə dair də əsərlər yazır və buna görə də bəzi filosoflar onu alman millətçiliyinin atası kimi qəbul edirlər.

Fixte hər şeydən əvvəl Kantın dualizminə (özündə şey -hadisə, təbiət- azadlıq) qarşı çıxırdı. Onun fikrincə bu ziddiyyətlilik təfəkkürün qalığıdır. Buna görə də onu aradan qaldırmaq zəruridir. Fixte vahid bir əsasdan çıxış edən bilik sistemi yaratmağa cəhd göstərirdi. Beləliklə o, Kantın təliminə yenidən baxmaq addımını atmışdır. O da Dekart kimi göstərirdi ki, bizim şüurumuzda ən mötəbər səhih olan mənlik şüurudur: "Mən varam", "Mən, mən kimi varam".^[12]

1. ↑ ^{1 2 3 4} Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
2. ↑ ^{1 2} Kroner R. Johann Gottlieb Fichte // Encyclopædia Britannica (ing.).
3. ↑ ^{1 2} Johann Gottlieb Fichte // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
4. ↑ ^{1 2} The Fine Art Archive. 2003.
5. ↑ ^{1 2} Педагоги и психологи мира (rus.). 2012.
6. ↑ ^{1 2} Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
7. ↑ ^{1 2} Фихте Иоганн Готлиб // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
8. ↑ https://www.deutschlandfunk.de/johann-gottlieb-fichte-unter-den-gesetzen-der-kausalitaet-100.html.
9. ↑ "Duden | Johann | Rechtschreibung, Bedeutung, Definition". Duden (alman). 28 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 October 2018. Johann
10. ↑ "Duden | Gottlieb | Rechtschreibung, Bedeutung, Definition". Duden (alman). 4 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 October 2018. Gọttlieb
11. ↑ "Duden | Fichte | Rechtschreibung, Bedeutung, Definition". Duden (alman). 11 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 October 2018. Fịchte
12. ↑ Zeynəddin Hacıyev. Fəlsəfə. Bakı, "Turan evi", 2012. s.81